Steiner over mensen die tijdens zijn lezingen in slaap vallen.

.Slapen tijdens lezing, een fingevoelige opmerking van Steiner tussendoor.

Hoe zouden die mensen achteraf toen ze ontdekt hebben dat het over henzelf ging zich gevoelt hebben?

Die schlafenden Menschen sind recht verschieden voneinander, und wenn die Menschen, die noch ein bißchen eitel sind, zuletzt immer wüßten, wie schlimm sie sich verraten für den okkulten Blick, wenn sie in öffentlichen Versammlungen einschlafen, würden sie es verhindern, weil das verräterisch wirkt.
GA 130 1-10-1911

Het verband tussen slaap en vermoeidheid wordt meestal niet zó gezien, als dat door de feiten wordt vereist. Men meent, dat de slaap tengevolge van vermoeidheid optreedt. Dat deze voorstelling van zaken veel te simpel is, kan worden aangetoond telkenmale, als een mens in slaap valt tijdens een lezing, die hem niet interesseert, of bij een soortgelijke gelegenheid, waarbij dan de betreffende persoon vaak in het geheel niet vermoeid is. Wie dan zou willen beweren, dat bij een dergelijke aanleiding de mens juist vermoeid raakt, kiest zijn verklaringen volgens een methode, waarbij het schort aan ernst voor het verwerven van kennis. Bij een onbevangen observatie moet men dan toch tot de slotsom komen, dat waken en slapen verschillende verhoudingen van de ziel tot het lichaam uitmaken, verhoudingen, die in de geregelde loop van het leven elkaar rythmisch moeten afwisselen, zoals de uitslag van een slinger naar links en naar rechts. Bij een dergelijk onbevangen observeren komt men tot de conclusie, dat het vervuld zijn van de ziel met de indrukken uit de buitenwereld in die ziel de begeerte wekt, om na deze toestand over te gaan in een andere, waarbij zij zal opgaan in de eigen lichamelijkheid. Twee zieletoestanden wisselen elkaar af: de overgave aan uiterlijke indrukken en de overgave aan de eigen lichamelijkheid.  Tijdens de eerste toestand wordt onbewust de begeerte gewekt naar de tweede, die dan zelf in het onbewuste verloopt. De vermoeidheid nu is de uitdrukking van de begeerte naar het opgaan in de eigen lichamelijkheid. Men moet dus eigenlijk zeggen: men voelt zich vermoeid, omdat men wil slapen, en niet: men wil slapen, omdat men zich vermoeid voelt. Omdat nu de toestanden, die in het normale leven noodzakelijk optreden, door de mensenziel ook willekeurig in zichzelf kunnen worden opgeroepen, is het mogelijk, dat de ziel, als zij ongevoelig wordt voor een gegeven uiterlijke indruk, in zichzelf de begeerte oproept naar het opgaan in de eigen lichamelijkheid. Dat wil dus zeggen: de ziel slaapt in, terwijl in de innerlijke gesteldheid van de mens daartoe geen aanleiding is. 

Uit wetenschap geheimen der ziel.

 

naar inhoudsopgave update